Mutlu Öğrenci : Mutlu Okul

MUTLU ÖĞRENCİ: MUTLU OKUL

Okullar bir ülkenin insan kaynaklarının yetiştirildiği, kişinin yaşam süreci içerisinde çok önemli bir yer işgal eden önemli kurumlardır. Bireyin; toplumun ve kendisinin ihtiyaçlarına göre belli nitelikleri kazanması okul süreci içerisinde gerçekleşir. Öğrencilerin gittikleri okulda mutlu olmalarının toplumsal mutluluğa sunacağı katkı göz ardı edilemeyecek bir gerçektir. Bu nedenle okulun baş aktörlerinden biri olan öğrencilerin okul mutluluğuna ait görüşlerini dikkate almamız gerektiğini düşünüyorum.

Peki, öğrenciler mutlu oldukları okulun niteliklerini sıralarken neleri talep ediyorlar? Okulun, müdürün, öğretmenin hatta kendilerinin hangi özelliklere sahip olması gerektiğini düşünüyorlar? Bu sorulara birkaç yıl önce lise öğrencileriyle yaptığım mülakatlar neticesinde çıkan sonuçlar bağlamında cevap vermek istiyorum.

Öğrenci, mutlu olduğu okulun niteliklerini sıralarken öncelikle okuldaki kuralların esnetilmesi gerektiğini vurguluyor. Kurallar söz konusu olduğunda öğrencilerin özellikle okul üniformalarından şikâyetçi olduklarını, okula serbest kıyafetle gelinmesinin öğrenimlerini etkilemeyeceğini, saç/makyaj gibi konularda sıkı kuralların olmaması gerektiğini sıklıkla tekrarlandığını söyleyebilirim. Diğer taraftan okulda sosyal/sportif/sanatsal aktivitelerin artırılması okul mutluluğuna büyük katkı sağlayacağı görüşünü de belirtmem gerekir. Okullarda eğlenceli faaliyetlerin yer almasının öğrencileri mutlu ettiği ortadadır. Spor, sanat ve doğa aktivitelerinin öğrencilerin okula bağlılığını artırdığını ve kendilerini daha iyi hissetmelerini sağladığını söyleyebilirim. Öğrencilerin sevdiği etkinliklerle meşgul olması öğrenmeyi destekleyecek ve okul mutluluğunu artıracaktır. Öğrencinin ilgilendiği alanlara dönük eğitim anlayışının hâkim kılınarak; becerilerinin tespit edilip bu yönde öğrenciye daha fazla fırsat sunulması gerektiğini de vurgulamak isterim.

Öğrencilerin mutlu oldukları okulun fiziki yapısı cazip olmalı ve hatta rengi dahi öğrencileri cezbedecek biçimde tasarlanmalıdır. Okulların kantin/kafeteryalarının yeterince büyük ve kullanışlı olması, yeşil alanların artırılması, okulların yeterince temiz olması diğer bir okul mutluluğu kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Üzerinde uzun uzadıya durulması gereken diğer önemli bir konu teneffüs saatleridir. Teneffüs sürelerinin uzun olması, teneffüslerde müzik çalınması öğrencinin okul mutluluğuna katkı sunacak diğer bir husustur. Konuyla ilgili yapılan çalışmalar da incelendiğinde teneffüs saatlerinin uzatılması ile oyun ve eğlence süreleri uzayan öğrencilerin okulda daha mutlu oldukları görülmektedir.

Öğrencilerin mutlu oldukları okulda müdürün nitelikleriyle ilgili kişilik ve insancıl özellikleri arasında "adil, anlayışlı, hoşgörülü" olması talebi dikkat çekiyor. Öğrencilerin genel olarak "müdür"e karşı olumsuz bir tutuma sahip olduklarını söyleyebilirim. Müdürün görevleriyle ilgili öğrenci görüşlerinde müdürün inisiyatif alması, kurallarda yeri geldiğinde esneklik tanıması, etkinlikler yapması gibi beklentiler göze çarpıyor. Öğrenciler, müdürün kendilerini dinlemesini, fark etmesini, kendilerine bağırmamasını istiyor. Buradan yola çıkarak öğrencilerle müdür arasında iletişim sorunlarının olduğunu söyleyebilirim. Dinlemeyi bilen, öğrencinin düşüncelerine önem veren ve onlara yardımcı olan okul müdürünün kurduğu iyi ilişkilerin öğrencinin performansına olumlu etkileri olacağı aşikardır. Müdürün öğrencilere mesafeli olmaması, öğrencilerle iletişiminin sürekli olması, onlara kulak vermesi, onlarla şakalaşması, okulda olumlu bir hava oluşturması öğrencilerin okul mutluluğunu doğrudan etkileyecektir. Problemleri için çözüm yollarının sunulduğunu gören öğrenciler okullarında kendilerini güvende ve değerli hissedecektir.

Öğrencilerin mutlu oldukları okulda öğretmenin anlayışlı, adil, güler yüzlü, empati yapabilen, eğlenceli olması gerektiği üzerine taleplerinin öne çıktığını söyleyebilirim. Bunların yanında öğretmenin mesleki anlamda özelliklerine ait beklentilere baktığımda fazla ödev vermeyen, yeni teknikleri kullanabilen, ezberletmeyen, öğrenciyi derse katabilen gibi niteliklerden söz etmek mümkündür. Öğrencileri mutlu eden öğretmenin özellikleri arasında kendileriyle sohbet eden, dertlerini dinleyen, problemlerini çözmelerine yardımcı olan, ders dışında konulardan da bahsedebilen, iyi hitap edebilen, kendileriyle arkadaş olan bir öğretmen profilden bahsedebilirim.

Bir öz eleştiri niteliğinde öğrencinin mutlu olduğu okulda arkadaşlarının, kendisinin hangi niteliklere sahip olması gerektiği sorgulandığında eğitimin temel hedefleri doğrultusunda bir sonuçla karşılaşıldığını söyleyebilirim. Öğrenci mutlu olduğu okulda saygılıdır, kurallara uyar, zorbalık yapmaz ve sorumluluk sahibidir. Öğrenciler en çok saygısızlıktan, kurallara uyulmamasından, zorbalık yapılmasından ve sorumluluk sahibi olunmamasından şikâyet etmektedir. Sonuç olarak okullar, öğrencilerin beklentilerine cevap verebildiği ölçüde öğrenciler de kendilerinden beklenen görev ve davranışları sunabileceklerdir. Öğrencilerin okulda en çok arkadaş ortamından mutlu olduğunu, daha sonra öğretmen, derslerin ve okulun yapısına ait özelliklerin geldiğini söyleyebilirim.

Genel anlamda öğrencilerin okul mutluluğunu değerlendirdiğimde öğrencilerin kayda değer bir kısmının okullarında kendilerini mutlu eden bir şey olmadığını vurguladıklarını söyleyebilirim. Öğrencilerin bir bölümünün sıkça okuldan kaçmasının, devamsızlık yapmasının, okul eşyalarına zarar vermesinin, akran zorbalığı yapmasının, kurallara aykırı davranış sergilemesinin muhtemel nedenlerinden birinin okulla ilgili olumsuz algının olabileceğini göz ardı etmemek gerektiği kanaatindeyim.

Okulların varoluş nedeni öğrencilerdir. Kayda değer bir zaman diliminin okulda geçirildiğini düşünürsek öğrencinin okuldaki mutluluğu ayrıca önem arz etmektedir. Okul ortamında kendini önemli ve değerli hisseden, okulla ilgili olumlu duygular besleyen, öğretmenleriyle iyi ilişkileri olan öğrencilerin okulda daha mutlu oldukları söylenebilir. Bu bağlamda okul mutluluğuna dönük alternatif çalışmalar yapılarak öğrencinin ve diğer okul paydaşlarının beklentileri göz önünde bulundurulması gerekmektedir.

Sedat ÖĞÜT

1sedatogut@gmail.com